Phát biểu tại Hội nghị tổng kết năm học 2022-2023, triển khai nhiệm vụ năm học 2023-2024 toàn ngành của Bộ GD&ĐT, PGS.TS Vũ Hải Quân, Giám đốc ĐH Quốc gia TPHCM cho biết, hành trình tự chủ đại học trong thời gian qua đã ghi nhận được nhiều kết quả rất tích cực, đặc biệt là chất lượng đào tạo không ngừng được nâng cao. Kết quả này phản ánh thông qua 3 minh chứng: Số lượng công bố quốc tế tăng nhanh; số lượng chương trình được kiểm định quốc tế tăng lên; số trường đại học trên bảng xếp hạng quốc tế cũng tăng.
Tại ĐH Quốc gia TPHCM, ông Vũ Hải Quân nêu một số thành tựu đạt được, như: 6 trường thành viên đã thực hiện tự chủ đại học (tự chủ chi thường xuyên); ĐH Quốc gia TPHCM nằm trong tốp 1.000 trường đại học hàng đầu thế giới; có 9 nhóm ngành được xếp hạng cao. Đến nay, ĐH Quốc gia TPHCM đã có 126 chương trình đào tạo được đạt chuẩn kiểm định quốc tế.
Năm 2022, ĐH Quốc gia TPHCM công bố gần 2.400 bài báo quốc tế trong danh mục Scopus, chiếm hơn 12% tổng số công bố của cả nước; là cơ sở giáo dục đại học và nghiên cứu có số công bố quốc tế nhiều nhất.
Ngoài ra, ĐH Quốc gia TPHCM được Thủ tướng Chính phủ giao chủ trì Đề án “Phát triển ĐH Quốc gia TPHCM thuộc nhóm cơ sở giáo dục đại học hàng đầu châu Á”.
Bên cạnh những kết quả đạt được, theo PGS.TS Vũ Hải Quân, tiến trình thực hiện tự chủ đại học ở Việt Nam thời gian qua đã gặp 5 thách thức rất lớn, hầu hết liên quan đến tài chính đại học gồm: Nguồn thu chủ yếu dựa vào học phí; Chính sách cho sinh viên vay còn rất hạn chế, kể cả đối tượng, quy trình thủ tục, định mức và thời hạn vay; Một số quy định về pháp luật còn chưa đồng bộ chưa thúc đẩy tự chủ đại học; Mất cân đối trong lĩnh vực ngành nghề đào tạo khi có ít sinh viên chọn ngành khoa học, kỹ thuật công nghệ bao gồm cả bậc sau đại học.
Cuối cùng, thách thức lớn nhất là thách thức về niềm tin của xã hội đối với giáo dục nói chung và giáo dục đại học riêng. Có lẽ, chưa bao giờ người thầy lại có nhiều tâm tư như bây giờ.
Để giải quyết những thách thức trên, Giám đốc ĐH Quốc gia TPHCM nêu 3 kiến nghị:
Thứ nhất: tăng đầu tư của Nhà nước cho giáo dục đại học
Bên cạnh nguồn đầu tư chiều sâu cho cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm, cần quan tâm đầu tư trực tiếp cho con người thông qua các đề tài, dự án. Thực tế, các phòng thí nghiệm chỉ hoạt động hiệu quả khi nó được vận hành bởi những nhà khoa học giỏi.
Nhà nước cần có lộ trình điều tiết ngân sách đối với các trường đại học tự chủ theo hướng chỉ dừng cấp ngân sách chi thường xuyên sau khi trường đại học đã tự chủ xong một chu kỳ đào tạo (4-5 năm). Trong trường hợp chưa tăng được học phí, Nhà nước nên cấp bù phần ngân sách chưa được tăng.
Ngoài ra, cần sớm hoàn thiện các thể chế chính sách pháp luật để thúc đẩy hợp tác PPP, nghiên cứu chuyển giao khoa học và công nghệ, thúc đẩy văn hóa hiến tặng.
Thứ hai: về chính sách tín dụng cho sinh viên vay
Ông Vũ Hải Quân đề xuất một số số giải pháp cụ thể như: Mở rộng đối tượng được hưởng chính sách tín dụng sinh viên; điều chỉnh mức cho vay nhằm đảm bảo cho sinh viên có thể chi tiêu cho đời sống bằng nhóm trung bình của xã hội và đủ tiền nộp học phí; giảm lãi suất cho vay; điều chỉnh theo hướng tăng thời gian cho vay.
Ngoài ra, cần nghiên cứu xây dựng và sớm ban hành chính sách tín dụng cho vay thương mại dành cho sinh viên.
Thứ ba: tăng đặt hàng đào tạo, nghiên cứu
Giáo dục vẫn cần sự điều tiết, vai trò dẫn dắt của Nhà nước trong việc gắn đào tạo và nghiên cứu với các nhiệm vụ chiến lược quốc gia, nhiệm vụ phát triển vùng của đất nước. Việc này giúp tạo ra sự hài hòa trong nhu cầu của người học, chuẩn bị cho nguồn nhân lực trong tương lai gần và tránh "khủng hoảng thừa" và "khủng hoảng thiếu".
Các ngành đề xuất được đặt hàng đào tạo gồm: Các ngành thuộc nhóm ngành Khoa học tự nhiên, nhóm ngành Khoa học xã hội, nhóm ngành Văn hóa - nghệ thuật và một số lĩnh vực khác như Nông-Lâm nghiệp, Địa chất, Hải dương học…
Mọi thông tin chi tiết xem tại: https://www.facebook.com/vnuhcm.info/posts/pfbid03V9LwWennsyjJcEFdiSPo6YwezD2UhvnxcTQEmS6JWSoRwMtZe2nchw8u8LkqPagl
Hạ Băng - Cộng tác viên Truyền thông trường Đại học Công nghệ Thông tin
